Geschiedenis De Ghesellen van den Spele van 1908 tot heden

1908
Kapelaan Anton Huijbers heeft met zijn mannen en jongens Vondels “Jozef in Dothan” in studie genomen en voert dit ten tonele in zaal “Hotel Wilhelmina” van Mevr. Wed. Sanders aan de Dorpsstraat / hoek Stationsstraat. Deze groep is een afdeling van de in 1900 opgerichte “Paulusvereniging” ten doel hebbende de bestrijding van drankmisbruik.

1910
Kapelaan Huijbers richt een toneelvereniging op.

1911
Onder regie van kapelaan Huijbers wordt in de zaal van Willem Meijs, later bekend als “Wapen van Oisterwijk”, opgevoerd Vondels “Noach”.
Dit jaar ontstaan ook de eerste plannen voor de bouw van een openluchttheater nadat Vincent Berghegge met enkele vrienden in de zomer enkele fragmenten heeft voorgedragen uit Vondels “Jozef in Dothan”.

1912

Kapelaan Huijbers richt een orkestvereniging en een Gemengd Koor (heren en knapen) op.
Op 22 november worden al deze groepen door kapelaan Huijbers samengevoegd en is de oprichting van Katholieke Kunstkring “Oisterwijk Omhoog” een feit. Het doel is veredeling en veraangenaming van het katholieke leven buiten het kerkgebouw of zoals kapelaan Huijbers het uitdrukt “het katholicisme te vrijwaren tegen den kanker der neutraliteit”.
De vereniging wordt gevestigd in de zaal van Wed. Mevr. Sanders. Met Kerstmis en de dagen erna worden opgevoerd Vondels “Peter en Pauwels”. Er zijn gescheiden opvoeringen voor dames en voor heren.

1913

De zaal en podium voldoen niet en er moet een nieuwe zaal komen. Een gedeelte van het pand en paardenstallen van Wed. Mevr. Sanders worden aangekocht door het bestuur van de Nederlandse Christelijke Boerenbond en deze bouwen een nieuwe zaal ( Kunstkring) waarvan de ingebruikname is op 24 december.

1914

Onder regie van kapelaan Huijbers vinden in januari de schitterende opvoeringen plaats van Vondels “Lucifer” waarmee de vereniging bekend wordt om haar Vondelspelen.
De plechtige inwijding en officiële overdracht van de nieuwe zaal is op 5 februari. Op 3 mei wordt het vaandel gewijd. De kleuren van het vaandel zijn blauw – wit. De 4 afdelingen worden uitgebeeld door: toneel (2 maskers), zang (lier met muziekrol), muziek (cimbalen met fluit) en lectuur (stapel boeken waarop uil).
Augustus, mobilisatie en inkwartiering door dreiging van eerste wereldoorlog. Kunstkringers uit het gebouw en de militairen er in.
De bouw van een openluchttheater op het landgoed “De Hondsberg” wordt stilgelegd en de opvoeringen van een openluchtspel wordt van militaire zijde verboden.

1915

De bouw van het openluchttheater mag worden voltooid en men krijgt toestemming voor het geven van voorstellingen. Het gezelschap van Vincent Berghegge, aangevuld met spelers van de Kunstkring, voeren 40 voorstellingen op van “De Verloren Zoon” van Willem Smulders. Op 15 juli is de première. Bevelhebber Generaal Weber verleent bovendien zijn medewerking door het beschikbaar stellen van 60 militairen en 12 legerpaarden als figuratie. De voorstellingen worden bezocht door 20.000 personen en men heeft 60 extra treinen nodig om de bezoekers te vervoeren. Dit is het eerste openluchtspel in Brabant.

1917
Het in olieverf geschilderde portret van kapelaan Huijbers wordt door leden opgehangen in de zaal.
Op 11 november komt de “Witte Bioscoop” tot stand.

1918
De vrede was getekend en de zaal kwam weer vrij. Met Kerstmis werd opgevoerd “Jozef in Dothan”.

1920
Kapelaan Huijbers wordt benoemd tot pastoor te Bergharen en moet vertrekken. Kapelaan Litjens wordt zijn opvolger. Hij volgt de weg van zijn voorganger.

1924
Aan bisschop Mgr. Diepens wordt het verzoek gericht voor het laten meespelen van 2 dames in het openluchtspel. Dit verzoek wordt afgewezen met als reden dat meespelen van dames de bezoekers “bloot zou stellen aan de vele verleidingen in onze bosschen”.

1925
Kapelaan Litjens wordt benoemd tot kapelaan in Deurne. Zijn opvolger wordt kapelaan van Riel.

1928
Het verbod van de bisschop wordt omzeild door oprichting van de nieuwe vereniging “De spelers van het Oisterwijkse openluchttheater”. Het toneelstuk “De Pastoor van Neuvillette” is het eerst gemengde toneelstuk. Marie Becx en Anna Koolen zijn de eerste dames van de vereniging. Ook wel genoemd S.O.T. en dat is: Spelers van het Openluchttheater.

1930
Onder voorzitterschap van kapelaan van Riel wordt opgericht de D.E.R.M.S. revue. Deze letters staan voor: Domstorff, Eijndhoven, Riel, Merkelbach en Schilders.
Na 1930 is S.O.T. gewijzigd in O.T.O. en dat is Openlucht-Theater-Oisterwijk.

1934
Kapelaan van Riel wordt benoemd tot pastoor van Beek (N.B.) Opvolger wordt kapelaan Rovers.

1935
Opvoering van “Die Sevenste Bliscap Onser Vrouwen” word opgevoerd in de prachtige tuin van “Marie-Hof” aan de Dorpsstraat. Dit is de aanzet tot het bouwen van een openluchttheater.

1936
Op 5 juli 1936 is de officiële opening van het openluchttheater door burgemeester Verwiel. Het theater ligt aan Oirschotsebaan (nu Gemullehoekenweg) op een terrein wat als bestemming heeft algemene begraafplaats.
Het eerste openluchtspel hier is “De Paradijsvloek”. De hoofdrolspelers worden een gedenkpenning overhandigd. Bij dit stuk werd de naam “De Ghesellen van den Spele” voor het eerst genoemd.

1938
Op 11 mei is de opening van het vergrootte en verfraaide Kunstkringgebouw.

1940-1945
2e Wereldoorlog. Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van de Kunstkring is de inschrijving bij de door de Duitsers opgerichte Kultuurkamer.

1945
Men pakt de draad weer op met het openluchtspel “Don Quichot op de bruiloft van Kamacho”. Ook de zaalspelen gaan weer van start met “Vrijdag de dertiende”.

1951
Oprichting van een jeugdafdeling genaamd “Jonge Ghesellen van den Spele”. Hun eerste optreden is met het mirakelspel “De schamele straatzanger en ’t miraculeuze Lieve Vrouwke”. Regie Jos Molenkamp.

1960
Moderator kapelaan Maas start weer met een jeugdgroep. De door hem geschreven schetsjes worden in de vorm van een revue gespeeld door de jongeren.

1961
Het zaalstuk “Bomen sterven staande” wordt afgelast. Oorzaak is ziekte van hoofdrolspeler Gerrit Grotenhuis.

1962
Nagenoeg alle leden stoppen er mee. Harrie Groenland weet enkele jongeren te bewegen om met hem door te gaan. Zij starten met het wagenspel “Van den dood die bijna stierf”.

1963
De gezamenlijke afdelingen van de Kunstkring brengen de revue “De Gouden Kring” geschreven door Jan Naaykens. Dit in het kader van 50 jaar Kunstkring wat dus nu 1 jaar te laat is. Het is tevens de opening van de totaal vernieuwde toneelzaal en foyer.

1964
De nieuwe groep komt met het voor hun eerste avondvullend stuk “De Muizenval” van Agatha Christie.
Het niet meer mee mogen spelen van gehuwde dames evenals de persoonlijke geloofsovertuiging is niet meer van toepassing. Ieder mag lid zijn van de vereniging.
De toneelgroep van het “Jongerenhuis” treedt toe tot de Ghesellen en wordt de nieuwe jeugdgroep.
Het bestuur neemt contact op met de culturele commissie van de gemeente en met de toneelverenigingen “Meer Vreugde” en “Eendracht Maakt Macht” om het openluchttheater te gaan bespelen. De “Verenigde Oisterwijkse Spelers” (V.O.S.) wordt opgericht.

1965
De nieuwe stichting V.O.S. brengt haar eerste openluchtspel “Fuente Ovejuna” onder regie van Kees Coolen.
Oisterwijk heeft dan 50 jaar openluchttheater.Artikel Brabants Dagblad van 21 augustus 1965.

1967
Op voorstel van regisseur Jan Jaspers wordt opgevoerd een cabaretrevue voorstelling genaamd “Ge Ziet Mar”. Dit is de eerste keer in deze nieuwe vorm.

1969
Afdeling toneel komt financieel los te staan van hoofdbestuur K.K.O.O.

1971
Katholieke Kunstkring “Oisterwijk Omhoog” wordt ontbonden. De exploitatie van het gebouw gaat over naar stichting “Samenlevingsopbouw”. De afdelingen gaan zelfstandig verder. De K.K.O.O. is in slaap gesukkeld en er is nooit melding gemaakt van een officiële opheffing.
Sinds dit jaar sluit de theatergroep “Trappaf”zich ook aan bij de Verenigde Oisterwijkse Spelers.

1974
De jeugdgroep “De Jong Ghesellen” gaat opnieuw van start. Deze keer beter want nu in 2008 is de groep nog steeds actief. Jaarlijks zijn er 1 of soms wel 2 groepen die een toneelstuk of musical brengen.

1976
Huub Groenland neemt de draad weer op van de revue “Ge Ziet Mar”. Vanaf nu worden de revue’s eerst jaarlijks en vanaf 1990 om de twee jaar gespeeld.
De bekende beelden die de voorgevel van de Kunstkring sieren worden overgebracht naar het openluchttheater om op die wijze bewaard te blijven voor Oisterwijk.

1977
In de Kunstkring vindt een grote verbouwing plaats. De repetities zijn tijdelijk in “De Schuur” in de Hoogstraat.

1978
De vernieuwde Kunstkring wordt feestelijk geopend. “De Ghesellen van den Spele” vieren hun 70 jarig jubileum met de opvoeringen van “De Vrek” van Molière onder regie van Jan Jaspers.

Artikel Tilburgse Vrijuit 23 februari 1987 met de historie van De Kunstkring.

1983
“De Ghesellen van den Spele” vieren hun 75 jarig jubileum met de opvoeringen van “Het Pleintje” van Carlo Goldonie onder regie van Jan Jaspers.

1985
Het Nederlandse openluchttheater bestaat 70 jaar.

Artikel Katholiek Nieuwsblad 24 juli 1984.

Uit Kerkklokje  van 25 juli

1986
Openluchttheater aan de Gemullenhoekenweg bestaat 50 jaar.

Artikel uit Brabants Dagblad met een interview met M. Domstorff.

1987
De Kunstkring bestaat 75 jaar, maar zoals eerder vermeld gebeurt dit stilzwijgend daar deze in slaap is gesukkeld.

1990
Het is 75 jaar geleden dat het eerste Oisterwijkse openluchtspel werd opgevoerd. De V.O.S. geeft in het programmaboekje van “Maandag Houden” een historisch overzicht met foto’s.

1995
De gemeenteraad van Oisterwijk besluit tot het uitvoeren van een haalbaarheidsonderzoek naar een nieuw cultuurcluster.

1996
Vanaf dit jaar staan de uitvoeringen van zowel de Jong Ghesellen als De Ghesellen digitaal op de website.

1998
“De Ghesellen van den Spele” vieren hun 90 jarig jubileum met de opvoeringen van “De ingebeelde zieke” van Molière onder regie van Tanja Weijts. Bij de plaatselijke bibliotheek wordt een tentoonstelling ingericht.
In oktober werken de voormalige afdelingen Operette en Harmonie mee aan een bonte avond.

1999
Opvoering van de laatste revue “Ge Ziet Mar” onder de vlag van De Ghesellen.

2000
Stichting de Oisterwijkse Revue “Ge Ziet Mar” wordt opgericht.

2002
De officiële start voor de bouw van een cultuurcluster aan de Spoorlaan in Oisterwijk wordt gegeven door burgemeester Kortmann.

2003
“De Ghesellen van den Spele” voeren hun laatste stuk “Het doek valt” op in de Kunstkring.
De nieuwbouw aan de Spoorlaan krijgt de naam “Tiliander”.

2004
Een van de eerste groepen die optreedt in Tiliander is “De Ghesellen van den Spele” met het blijspel “Drie maal twee is zes teveel”. Enkele weken later is de officiële opening van Tiliander.
De samenwerking in de openlucht met De “Verenigde Oisterwijkse Spelers” houdt op te bestaan. Er wordt een nieuwe stichting opgericht t.w. “Vereniging van Oisterwijkse Spelers” (V.O.S.).

2007
De Ghesellen gaan digitaal. In augustus wordt de website van de Ghesellen in het leven geroepen. Het is nu mogelijk om veel sneller onze leden en bezoekers te bereiken en ook om informatie over de vereniging kenbaar te maken. Max Moonen is de initiatiefnemer en wordt ook de beheerder van de site. Ook het onderling informeren van de leden via het versturen van een emailbericht doet zijn intreden evenals een Nieuwsbrief voor de leden.

2008
Dit jaar staat in het teken van 100 jaar “De Ghesellen van den Spele”. Het jubileumjaar start in februari met de opvoeringen van “Dwaasheid heeft haar eigen recht” van John Patrick onder regie van Marya Hüsstege. In de dagen van opvoering is er een expositie over het 100 jaar toneel van de Ghesellen. Toos van Opstal, Ton van der Bruggen, Jacques van Rijswijk en Jan de Laat hebben veel tijd gestoken met het doornemen van het archief van Cas Domstorff welke zich in het streekarchief van Tilburg bevind.
In mei spelen De Jong Ghesellen “De bende brengt ellende” en op 12 oktober is er het wagenspel “Het vuilnistribunaal”. De spelers lopen vooraf verkleed door het centrum en voeren 3x het spel op de kiosk op.
De Ghesellen ontvangen van het NVA als waardering het bronzen beeldje “De tragediespeler” met oorkonde.
In augustus laten de Ghesellen zich als vereniging inschrijven bij de Kamer Van Koophandel te Tilburg.

2011
Het jeugdtoneel heeft een primeur. In samenwerking met Het Oisterwijks Orkest (HOO) zijn er opvoeringen van “Vet!”, een bewerking van de musical Grease. Het orkest speelt live in de zaal en de jeugdspelers stralen op het toneel. Dit was een groot succes.

2014
Uit samenwerking van de groepen “De Ghesellen van den Spele”, “Trappaf”, “V.O.S.” en “De Oisterwijkse Revue Ge Ziet Mar” wordt “Kunstkring” opgericht. Doel is om als orgaan zaken te regelen en de samenwerking te bevorderen zoals kleding, decor, publiciteit en uitleen spelers.
Jan de Laat ontvangt de Tiliander Cultuurprijs “Staande Ovatie” voor zijn activiteiten op toneelgebied.

2015

Een grote wens gaat in vervulling. Er komt een tweede jeugdgroep. Al vele jaren zijn de plannen er maar de uitvoering is mede door de inzet van meerdere spelers van de groep volwassenen nu pas mogelijk. De groep 15 – 18 jaar noemt zich “AcTeenz” en staat o.l.v. Ans Maas en Jorn Poulisse, de groep 8 – 14 jaar krijgt de naam “JonGhesellen” en staat o.l.v. Huub van den Bogaard en Emmy de Kleijnen. Jan de Laat is contactpersoon.

2016

De volwassenen spelen in maart “Harry’s nachtmerrie” en de jeugd in april 2 stukken t.w. de oudste groep “Camping Ib-itsia” en de jongste groep “De familie Schreeuwstra”. De tweede jeugdgroep was maar voor één jaar. Door vertrek van Emmy en Jorn terug naar Wijchen en de animo van de oudere jeugd om toch door te gaan wordt de gehele groep opgenomen in de groep volwassenen. Gezellig zo’n groep met alle leeftijden. In september wordt er gestart met een klucht waar de jeugd een belangrijke rol in speelt. Door de grote bezetting worden er ook enkele gastspelers aangetrokken.

2017

Na het spelen van “Tis Wa!” gaat de grootste helft van de jongere leden de vereniging verlaten, allemaal door studies elders waardoor het spelen moeilijk werd. Jammer, maar het is zo. In september wordt er weer gestart met de repetities van een stuk voor volwassenen en een stuk voor de jeugd.

2018

In maart spelen de Ghesellen “Wie doet ons wat” en hierna vertrekken ook de nog overgebleven jeugdige spelers i.v.m. studie. Ook Drawde Ligtvoet stopt met regisseren. Er komen twee spelers uit Tilburg de vereniging versterken zodat we toch een stuk met aardige bezetting ten tonele kunnen voeren. In september starten de repetities van “Nonnen, Paters, obstakels en Mirakels” onder regie van nieuwe regisseur Leon Hoepelman. De jeugd gaat, nu Huub van den Boogaard is gestopt met regisseren, verder onder regie van Ans Maas en Jan de Laat.

2019

Dit is een jaar waarin het ledental van de vereniging aardig toenam. Er komen nieuwe volwassenen leden bij waarvan 3 uit Haaren, 2 uit Tilburg en een nieuw bestuurslid uit Oisterwijk. Hier zijn we heel blij mee. Dit jaar vieren we ook dat Nel Persoons 60 jaar, Wilna Schut 50 jaar en Jacques van Rijswijk 40 jaar lid zijn. Na succes- volle  uitvoeringen van jeugd en volwassenen start het (achteraf zeer merkwaardig) nieuw seizoen.

Was het voorziening? Ans en Huub hebben besloten om een jaar geen jeugdstuk te brengen en de zaak eens even goed op een rij te zetten. Van de groep was de helft afkomstig van buiten Oisterwijk. De volwassen zijn fris het nieuwe seizoen gestart.

2020

Er breken nu enkele jaren aan welke we niet snel zullen vergeten. De uitvoeringen van “Champagne, klompen en Nana” waren al half februari. Heel vroeg voor dit seizoen (voorziening?). Hierin zat een glansrol voor Nel Persoons als Nana. Op vrijdag 6 maart een extra voorstelling in de Duinsberg in Tilburg. Na afloop het decor afgebroken en op een vrachtwagen geladen met de bedoeling deze op woensdag te lossen bij de Tiliander. Helaas dat was een misrekening, het werd pas vele maanden later. Op 10 maart werd er een lock-down afgekondigd vanwege de Corona-pandemie. Alles ging op slot en de verenigingsactiviteiten kwamen stil te liggen. Hadden we de jeugdgroep doorgezet dan was er geen uitvoering meer mogelijk geweest. Af en toe waren er nog enkele versoepelingen zodat we in september nog 3 leesrepetities hebben gehouden van het nieuwe stuk maar een rolverdeling is hiervan nooit gemaakt. Het was snel gedaan met de versoepelingen, alles ging weer op slot. Raar gevoel is dat.

2021

Nog steeds alles in lock-down. Jan de Laat en Jacques van Rijswijk maakten zich nuttig om de archieven eens goed door te nemen en te ordenen, Guido van den Ing is druk doende met het digitaliseren van het archief en de website van de Ghesellen up-to-date te houden.  Toen, op 8 maart, bereikte ons het bericht dat Nel Persoons vrij plotseling was overleden, een week voor haar 78e verjaardag. Een klap voor de familie maar ook voor onze vereniging. Nel was 62 jaar lid waarvan naast speelster ook 44 jaar bestuurslid, voornamelijk als secretaresse. Tot op heden het langst zittende lid bij onze vereniging. We zullen haar nooit vergeten. Het is nu april en nog steeds geen activiteiten mogelijk. We hopen toch in september te kunnen starten met een nieuw stuk en dat alles weer snel als vanouds is.
In april heeft het bestuur besloten om de uitvoering ook niet in november door te laten gaan en dat deze wordt verzet naar februari 2022. Dit is in overleg met alle leden van de vereniging gedaan. Tot overmaat van ramp en het voortzetten van het virus is de voorstelling van februari nu verzet naar november 2022.

2022

Regisseur Leon Hoepelman moet plots zijn taken beëindigen in verband met zijn gezondheid. De Ghesellen zijn daar door zonder regisseur komen te zitten. Dit was dan ook de rede dat het bestuur heeft besloten om de uitvoering die in november 2022 gespeeld zou worden te verplaatsen naar februari 2023, hopende dan een regisseur te vinden te in september 2022 kan beginnen.